Ngaphandle komndeni nabangane abaseduze, bambalwa abantu abanomlando omude no-Dianne Feinstein noma abamqonda kangcono uSenator wase-California ogulayo wase-US kunoJerry Roberts.
Umbhali wangaphambili wezepolitiki kanye nomhleli wephephandaba – manje ongumethuli wohlelo olulodwa lukaSanta Barbara olusakazwayo oluthi “Newsmakers with Jerry Roberts” – waqala ukukhuluma ngoFeinstein cishe eminyakeni engama-50 edlule.
WayeseBhodini Labaphathi BeSan Francisco; URoberts ubeyintatheli yelinye iphepha ledolobha, i-Bay Guardian.
Ngo-1994, washicilela i-biography ethi “Dianne Feinstein: Ungalokothi Ubavumele Bakubone Ukhala.” Kusafanele kufundwe kubafundi bommeli oneminyaka engu-89 ubudala, obhekene nobunzima ingcindezi yokuyeka phakathi kokungabaza ngaye impilo yengqondo neyomzimba kanye namandla okwenza umsebenzi wakhe eSenate.
Ingxoxo yethu ngoFeinstein, eyedlule neyamanje, ihlelelwe ubude nokucaca.
Qala ngamagama ambalwa ukuchaza isigele.
Kunzima. Ezizimele. Ukuphikelela. Unesibindi. Ishayelwa.
Ube nomsebenzi oncomekayo. Kodwa ukuphila kwakhe akuzange kube lula noma kujabulise ngaso sonke isikhathi, kusukela ebuntwaneni obubi.
Ubaba wakhe wayengudokotela ohlinzayo ovelele e-UC San Francisco. Babemi kahle futhi, ngaphandle, bewumndeni ophelele. Kodwa unina wayemhlukumeza ngokomzwelo nangokomzimba. Wayeyisidakwa. Wasebenzisa imithi kadokotela. Futhi uDianne, njengomdala kunabo bonke, wayefakwe endimeni yokumvikela ezimbili osisi abancane.
Ziningi izigameko engichazelwe odadewabo, esinye sazo sasithinta unina ezama ukuminza omncane ebhavini eseneminyaka ecela ku-5. Ngaphakathi kwezindonga zendlu kwakunosizi olukhulu. Kodwa kwakuyimfihlo okwakungekho muntu okwakufanele ezwe ngayo.
Umshado wokuqala kaFeinstein, esemncane, waphela ngesehlukaniso. Owesibili wamshiya engumfelokazi oseminyakeni yawo-40.
Umshado wakhe wesibili wawukadokotela ohlinzayo ohlonishwa kakhulu, uBert Feinstein, igama lakhe aligcine impilo yakhe yonke. Lowo kwakuwumshado ojabulisa kakhulu, kodwa wabulawa umdlavuza kapopopo ngo-1978. Ngempela, ngicabanga, wayewuthando olulodwa ekuphileni kwakhe, ngakho lokho kwakunzima kuye.
Ngawo lowo nyaka uFeinstein wayesekulungele ukuyeka ezombusazwe, ngemuva kokugijima kabili okungaphumelelanga kwesobumeya. Wabe esephonswa emsebenzini, njengomongameli webhodi, ngesikhathi iMeya uGeorge UMoscone wabulawa. Ucabanga ukuthi yonke idrama nenhlekelele yammise kanjani u-Feinstein?
Angiyena udokotela wezifo zengqondo, kodwa ngicabanga ukuthi kwaqina futhi kwamnika uhlobo lwesivikelo. Yingakho ngabiza incwadi ethi “Ungalokothi Ubavumele Ukukubona Ukhala.” Empeleni kwakuyisiphakamiso asenza esiqeshini esibhalelwe umagazini wabesifazane mayelana nendlela yokuphumelela emsebenzini.
Ubehlala efaka isithombe esinesibindi, sobungcweti nesiphucuzeke kakhulu, ngisho nalapho ebhekene nosizi nobuhlungu obuyimfihlo.
Ucabanga ukuthi leso sizinda sazisa kanjani lesi sikhathi?
Ukuzimela cishe kuwuphawu lomlingiswa ogqama kakhulu ka-Feinstein. Kodwa futhi ukukholelwa kuye kuze kube seqophelweni lenkani, lapho kungekho muntu ozomtshela lokho angakwenza noma angakwazi ukukwenza. Unokholo nokuzethemba okukhulu ngamandla akhe kanye nekhono lakhe. Futhi eqinisweni, indlela engcono kakhulu yokumenza enze okuthile ukumtshela ukuthi ngeke akwazi.
Lokho kubuyela okhethweni lwakhe lokuqala lweBhodi Labaqondisi ngo-1969, lapho wonke umuntu emtshela – kuhlanganise noyise, ayemenze isithixo – owesifazane ngeke aphumelele. Ngicabanga ukuthi lokho kuvele kwamenza wazijuba ukuze afakazele ukuthi abantu banephutha. Wayengeyona into ongayibiza ngokuthi i-feminist yenhlangano, kodwa wayengumuntu wesifazane ngokuthi wayehlale efuna ithuba elilinganayo lokwenza izinto. Futhi wayefuna ukuphathwa ngokulinganayo.
Ucabanga ukuthi le ngcindezi kuzokwenza iFeinstein imelane nangokwengeziwe ukuyeka?
Ubelokhu eyibutho lezombusazwe elizimele. Yena angikaze ngibe nephathi njalo, hamba nomuntu. Ngakho-ke ukwenza abantu bathi, “Awu, iDemocratic Party ifuna ukuthi enze lokhu” – kuwubuwula. Ngisho ukuthi, akunandaba ukuthi iDemocratic Party ifunani noma ayikufuni ngokwalokho uDianne anqume ukuthi uzokwenza.
Ingabe ukhona emhlabeni ongamxosha, noma ongazama nokuzama?
Hhayi ukuthi ngiyazi. Ngicabanga ukuthi enye into enomthelela kuso sonke lesi simo okungakhulunywa ngaso kakhulu ukushona kukaRichard Blum.
Yena umyeni wesithathu, uFeinstein ashade naye 1980, ushonile ngoFebhuwari 2022.
Kwakungesona isikhathi esilula. Wagula isikhathi eside. Wayendiza ebuya naphambili ezweni ukuze abe naye.
Walalela iseluleko sakhe, kokubili ngokwezombangazwe nangokomuntu siqu. Babeyiqembu kakhulu. Kodwa ngaphezu kwalokho, angiboni omunye umuntu engimaziyo ukuthi uzofuna iseluleko sikabani kulokhu. Uneminyaka engu-89 ubudala. Uhambe emingcwabeni eminingi. Abeluleki abaningi, abeluleki abaningi, abalingani abaningi abasekho.
Ukhulume ngoFeinstein njengomuntu wesifazane. Ingabe ukholelwa ukuthi ubulili yimbangela yemizamo yokumphushela eceleni?
Lowo owayenguSomlomo weNdlu uNancy Pelosi ulenzile lelo phuzu, futhi ngikuthola kunzima ukungavumelani nalo. USenenja waseMassachusetts u-Edward M. Kennedy wayengekho izinyanga eziningi ngemva kokutholakala ukuthi unomdlavuza wobuchopho, futhi angikhumbuli noma ubani ethi, “O, uTed Kennedy kufanele asule esikhundleni.” Futhi kukhona nezinye izibonelo eziningi. Ngakho ngicabanga ukuthi kukhona ingxenye yalokho.
Ngicabanga ukuthi kukhona futhi isici sombono. Uphiko lwesokunxele lweDemocratic Party lwazama ukususa uFeinstein ngo-2018, lapho engenela ukhetho futhi kugunyazwe uKevin de León. Ngakho-ke uma ubona abantu abafana no-Reps. Ro Khanna kanye no-Alexandria Ocasio-Cortez bephuma lapho futhi bethi akasule, lokho yingxenye yakho.
Ingabe lesi siphetho esidabukisayo sizolimaza ifa likaFeinstein? Kufanele?
Angicabangi ukuthi kufanele. Bheka zonke izinto azifezile kwezombusazwe kanye namasiko. Bheka izizukulwane zosopolitiki besifazane abaphuma eBay Area – iphini likamongameli wase-United States; owayengusomlomo weNdlu; uSen. Barbara Boxer; amalungu abesifazane beCongress. Bonke balandela ezinyathelweni zikaDianne.
Umsebenzi wakhe eSenate – ukuvikela ogwadule, edalula ukusetshenziswa kukahulumeni kokuhlukumeza ukulwa nobuphekula, ukuvinjelwa kwezikhali zokuhlasela iminyaka eyi-10 – kuyazikhulumela. Indima ayidlalile ezindabeni eziyinkimbinkimbi zaseCalifornia: amanzi, ukuthuthela kwelinye izwe, izinto eziningi.
Kukhona ukuchema kwakamuva kulokhu. Abantu babona okwenzekayo namuhla futhi izikhathi eziningi abazi konke akufezile. Kuzoba imigqa embalwa kusidumbu sakhe. Kodwa kunjalo.
Indodakazi kaPelosi endala, uNancy Corinne Prowda, bekulokhu kungapheli ohlangothini lukaFeinstein. Abanye babona ezombusazwe zisebenza, njengoba uPelosi ekhona isekela u-Rep. Adam B. Schiff ukuze aphumelele uFeinstein. Kodwa awuthengi.
Qala ngeqiniso lokuthi uPelosi noFeinstein bahlala ngaphesheya komgwaqo iminyaka engama-30. U-Nancy noDianne banobudlelwano bomuntu siqu obandulela ubudlelwano babo bezepolitiki. UDianne uzazi zonke izingane zakhe.
Kwakuyibo bobabili abaletha ngempela iDemocratic National Convention eSan Francisco ngo-1984. Ngenkathi u-Rep. Sala Burton eshona ngo-1987, u-Dianne wacabanga kafushane ngokungenela uKhongolose, kodwa wahlehlisa lapho uNancy enquma ukungenela ukhetho.
Uma uFeinstein kwakufanele yeka, kukhona ukuqagela lokho UGov. Gavin Newsom uzoqoka u-Rep. Barbara Lee, imbangi yakwa-Schiff, njengozongena esikhundleni sakhe, anikeze u-Lee ithuba elihle. okhethweni luka-2024 lwesihlalo seSenate.
Angiyiboni ipolitiki. Izama ukuhlakanipha kakhulu ngesigamu, ixhuma amachashazi. Umbono wokuthi lokhu kuyitulo lokukhetha u-Adam Schiff kubonakala kuwuhlobo lokuqagela olungenangqondo.
Kuvunyelwene.