Abahlukanisi basePapua basongela ngokudubula umshayeli wendiza wase-NZ othunjiwe ngaphandle uma lezi zimfuno zihlangatshezwana nazo

Ama-Guerrilla fighters ezindaweni eziphakeme zasePapua, abafuna ukukhulula iPapua e-Indonesia, ngemuva kokuhlalisa ibhanoyi lezohwebo endaweni yezintaba eNduga.
Kuvidiyo entsha ekhishwe yileli qembu ngoLwesihlanu, uMnu Mehrtens obonakala ezacile ephethe ifulege leMorning Star elivinjelwe, eliwuphawu lwenkululeko yaseNtshonalanga Papuan, futhi uzungezwe amasosha asePapua ehlohla lokho omunye umhlaziyi athi izibhamu zokuhlasela ezakhiwe e-Indonesia.

UMnu Mehrtens ubonakala ekhuluma nekhamera, ethi abahlukanisayo bafuna amazwe angaphandle kwe-Indonesia ahlanganyele ezingxoxweni mayelana nokuzimela kwePapuan.

“Uma kungenzeki phakathi nezinyanga ezimbili bese bethi bazongidubula,” kusho uMnu Mehrtens kuvidiyo, eyabelwa umkhulumeli wamavukelambuso asePapuan uSebby Sambom, yaqinisekiswa nguDeka Anwar, umhlaziyi wesikhungo esizinze eJakarta. Ukuhlaziywa Kwenqubomgomo Yezingxabano (IPAC).

I-New Zealand ne-Indonesia zisabele kanjani?

Okhulumela uMnyango Wezangaphandle waseNew Zealand uthe e-email kwaReuters ngoMgqibelo bayazi ngezithombe namavidiyo azungezayo.
“Senza konke esingakwenza ukuze sithole isixazululo esinokuthula kanye nokukhululwa kukaMnu Mehrtens ngokuphephile,” kwengeza umkhulumeli.
Khonamanjalo, umkhulumeli wamasosha e-Indonesia uJulius Widjojono uthe ngoMgqibelo amasosha azoqhubeka nokwenza ‘izenzo ezilinganisekayo’ ngokuhambisana nenqubo evamile yokusebenza.
UMnyango Wezangaphandle e-Indonesia awuzange uphendule izicelo zokuphawula.

Iziphathimandla zase-Indonesia zike zathi zibeka eqhulwini izingxoxo ezinokuthula ukuze kukhululwe umshayeli wendiza i-Susi Air, kodwa zithwale kanzima ukufinyelela endaweni engayodwa neyizintaba.

Impi ekhulayo yokuzimela

Impi esezingeni eliphansi kodwa eya ngokuya ibulala abantu abaningi yokufuna inkululeko iye yalwiwa ePapua ecebe ngezinsiza selokhu yaba ngaphansi kokulawulwa yi-Indonesia ngevoti elenganyelwe yiNhlangano Yezizwe Ezihlangene ngo-1969.

Ukungqubuzana kukhule kakhulu kusukela ngo-2018, njengoba abalwela inkululeko bekhula ngokubulala futhi behlasela njalo, ikakhulukazi ngoba bakwazile ukuthola izikhali eziyinkimbinkimbi.
URumianus Wandikbo weWest Papua National Liberation Army – uphiko oluhlomile lweFree Papua Movement – ucele amazwe afana neNew Zealand, Australia kanye namazwe aseNtshonalanga ukuthi aqale izingxoxo ne-Indonesia kanye nabahlukanisile.

“Asiyiceli imali…Sifuna ngempela amalungelo ethu obukhosi,” esho kuvidiyo ehlukile.